Tworząc jedną z moich prac licencjackich poruszyłam problem stresu w kontekście skóry i dostrzegłam jak ogromna jest skala problemu. Na przestrzeni lat pracy w gabinecie kosmetologicznym coraz częściej doświadczam sytuacji i pracuje z różnego rodzaju dermatozami na skórze, których główną przyczyną rozwoju był stres. Dlatego w niniejszym artykule pokrótce przedstawię kilka faktów na temat stresu i jego wpływu na skórę.

Kortyzol i jego wpływ na skórę

Kortyzol to hormon stresu produkowany przez nadnercza mający wpływ na poziom glukozy we krwi, im większy stres tym większy poziom glukozy.

Stres, a także nieumiejętność radzenia sobie z nim, stanowi powszechny problem uznawany jako jeden z kluczowych przyczyn rozwoju chorób psychicznych i somatycznych. Nie bez znaczenia pozostaje również wzajemny wpływ układu immunologicznego i nerwowego. To między innymi od czasu trwania sytuacji stresowej a także poziomu jej nasilenia zależy czy będzie ona miała hamujący czy też pobudzający wpływ na układ immunologiczny człowieka. Łagodny i krótkotrwały stres działa stymulująco natomiast przewlekły mocno nasilony stres powoduje zahamowanie komórkowej i hormonalnej odpowiedzi układu immunologicznego organizmu. Dopiero po około godzinie trwania sytuacji stresowej aktywuje się system podwzgórze- przysadka- nadnercza, wówczas przez korę nadnerczy zostaje wyprodukowany między innymi kortyzol mający destrukcyjny wpływ na układ odpornościowy. Odpowiada on również za zwiększenie stężenia glukozy we krwi, zmniejszenie wrażliwości zmysłów na drobne bodźce, wyostrza zdolność do wyłapywania i rozróżniania odrębnych bodźców.  Kwestia postrzegania stresu i reakcja na czynnik stresowy jest kwestią indywidualną każdego człowieka. Dlatego u niektórych osób nawet krótkotrwała ekspozycja na stres może spowodować produkcję kortyzolu i osłabienie układu immunologicznego. 

Czynniki stresogenne odgrywają znaczącą rolę w przebiegu chorób dermatologicznych skóry o podłożu zapalnym. Kortyzol ma wpływ na zwiększenie wydzielania sebum a co za tym idzie nasilenie zmian o podłożu łojotokowym. Wpływa również na zabarwienie skóry poprzez rozszerzenie lub zwężenie naczyń krwionośnych. Z badań naukowych wynika, że stres ma istotny wpływ na pojawienie się i przebieg dużej ilości chorób występujących na skórze. Wielu pacjentów borykających się z problemem: atopowego zapalenia skóry, łuszczycy, liszaju płaskiego, nadmiernej potliwości, łysienia plackowatego, rozwój choroby wiąże z wystąpieniem traumatycznego, mocno stresującego wydarzenia w życiu.

Reasumując, to kiedy pojawiła się choroba skóry i jaki ma przebieg jest wynikiem oddziaływania wielu czynników takich jak:

1. procesy biologiczne (uszkodzenia skóry, infekcje, czynniki genetyczne, leki, zakłócenia ze strony gospodarki hormonalnej),
2. sytuacja społeczna pacjenta (brak akceptacji społecznej, brak przynależności do określonej grupy społecznej),
3. stan psychiczny pacjenta (cechy osobowości, stres, zasoby osobiste).

Stres oksydacyjny

Stres oksydacyjny występuje wtedy kiedy dochodzi do zachwiania równowagi pomiędzy ilością wolnych rodników tlenowych a ilością antyoksydantów. Na poniższej grafice dostrzec można jakie czynniki wpływają na wzrost ilości wolnych rodników w organizmie.

Jak widać są to rzeczy takie jak chociażby zanieczyszczenie powietrza z którymi przeciętny człowiek ma styczność niemal każdego dnia. Można w znacznym stopniu ograniczyć ilość czynników a tym samym ilość wolnych rodników, należy jednak pamiętać, że chodzi głównie o zachowanie stanu równowagi pomiędzy ilością wolnych rodników a ilością antyoksydantów. Jeżeli nastąpi zbyt duża produkcja wolnych rodników, które nie zostaną zwalczone odpowiednią ilością antyoksydantów wówczas dojdzie do rozwoju stresu oksydacyjnego a w dalszej perspektywie do śmierci komórki.

 

Stres nitrozacyjny

Poza stresem oksydacyjnym, który jest znany zapewne szerszej grupie odbiorców występuje również stres nitrozacyjny wywoływany jest przez reaktywne formy azotu. Najbardziej popularną formą reaktywną azotu jest tlenek azotu. Toksyczność tlenku azotu wynika z jego zdolności do tworzenia nadtlenoazotynu, który jest niezwykle reaktywnym utleniaczem mogącym powodować utlenianie lipidów oraz uszkodzenia materiału genetycznego. Tlenek azotu wytwarzany jest przez wiele różnych komórek związanych z układem immunologicznym organizmu. Odpowiada za regulowanie wielu czynności życiowych zarówno roślin jak i zwierząt. Jest składnikiem zarówno dymu papierosowego jak i spalin samochodowych. Negatywnie oddziałuje na otoczenie, środowisko makro i mikro organizmów.

W przypadku ludzkiego organizmu najważniejszy jest stan homeostazy pomiędzy czynnikami szkodzącymi i wspomagającymi organizm. Nie inaczej jest w przypadku między innymi wolnych rodników tlenowych, a także wolnych rodników azotowych do których należy tlenek azotu. Cechą charakterystyczną tlenku azotu jest fakt, że wchodzi on w reakcje z pierwiastkami powszechnie występującymi w organizmie takimi jak: miedź, żelazo, selen, mangan. Pierwiastki te wykorzystywane są przez różnego rodzaju enzymy. W sytuacji zwiększonej ilości tlenku azotu dochodzi do zahamowania działalności enzymów, które w dużej mierze znajdują się w mitochondriach i odpowiadają za pozyskiwanie energii. Dlatego wzrost tlenku azotu i zaburzony stan równowago ludzkiego organizmu oznacza dla człowieka między innymi:

1. spadek energii,
2. senność,
3. osłabienie mięśni,
4. brak koncentracji,
5. kłopoty z pamięcią,
6. bóle niewiadomego pochodzenia.

Poniższa grafika przedstawia czynniki indukujące stres oksydacyjny.

Należą do nich:

1. nadmierny wysiłek fizyczny, 
2. grillowane potrawy, 
3. dietę bogatą w składniki cukrowe i węglowodanowe, 
4. wysiłek fizyczny, 
5. picie alkoholu i palenie tytoniu, 
6. otyłość, 
7. przewlekły stres, 
8. niektóre leki takie jak na przykład antydepresanty, statyny, paracetamol, leki przeciwarytmiczne, 
9. niedobór tlenu,
10. metale ciężkie,
11. szczepionki,
12. trucizny (przemysłowe, gazy azotowe, pestycydy, środki grzybobójcze).

Reaktywne formy zarówno tlenu jak i azotu tworzą się we wszystkich żywych komórkach organizmu podczas procesu oddychania. Wolne rodniki tlenowe wchodzą w interakcje z różnymi cząsteczkami i strukturami komórkowymi doprowadzając do zaburzenia ich biologicznych funkcji i licznych mutacji. Podobnie jak reaktywne formy azotu, które oddziałując na komórki fizjologiczne wytwarzają przy tym różnego rodzaju produkty toksyczne. Nadmierna produkcja reaktywnych form tlenu i azotu doprowadza do wystąpienia stresu oksydacyjnego i nitrozacyjnego, odpowiedzialnego za indukcje wielu procesów patologicznych, które stanowią początek do rozwoju wielu chorób wirusowych, zapalnych i toksycznych. 

Z doświadczenia wiem, że jedną z głównych przyczyn rozwoju trądziku wieku dojrzałego jest właśnie zwiększenie poziomu stresu, tyczy się to również chwilowego pogorszenia stanu skóry wynikającego np. ze zmiany pracy itp. Stres ma ogromny wpływ na naszą skórę, zdrowie i życie. Nie da się go całkowicie wyeliminować ponieważ też nie o to chodzi. Ważne jest aby umieć zachować w życiu balans i znaleźć skuteczne sposoby radzenia sobie w sytuacjach stresowych.

Ja zachęcam do praktyki jogi, medytacji i codziennego picia matchy. Działa!

Życzę Wam spokojnego dnia!

 

Pozdrawiam

Wasza Kosmetolog Po Godzinach

Kamila